کشاورزی ارگانیک

مقدمه:

      زمانی‌که انسان کشاورزی را شروع کرد، جمعیت آن نیز روند رشد به خود گرفت و رشد فزاینده جمعیت نیازمند تولید و موادغذائی بیشتری بود که این نیز به‌نوبه خویش موجبات تبدیل منابع و افزایش سطوح زیر کشت و شدت عملیات و استفاده از موادشیمیائی به جهت افزایش عملکرد در واحد سطح شده است. تولید موادغذائی کمی و کیفی جمعیت انسانی تاکنون دارای اثرات زیست‌محیطی مخربی بوده است که از جمله آنها می‌توان به صید بیش از اندازه، چرای مفرط، فرسایش خاک و کاهش مواد آلی و از دست رفتن حاصلخیزی خاک‌ها، توسعه کوپرها، جنگل‌زدائی، کاهش تنوع و ذخایر ژنتیکی، نمک‌زدائی، سیراب شدن خاک‌ها، افزایش بیماری‌ها، آلودگی آب، هوا و موادغذائی ناشی از مصرف موادشیمیائی، ساده شدن اکوسیستم‌ها، تغییر اقلیم، تخریب لایه ازن و غیره اشاره کرد.

زمانی‌که انسان کشاورزی را شروع کرد، جمعیت آن نیز روند رشد به خود گرفت و رشد فزاینده جمعیت نیازمند تولید و موادغذائی بیشتری بود که این نیز به‌نوبه خویش موجبات تبدیل منابع و افزایش سطوح زیر کشت و شدت عملیات و استفاده از موادشیمیائی به جهت افزایش عملکرد در واحد سطح شده است. تولید موادغذائی کمی و کیفی جمعیت انسانی تاکنون دارای اثرات زیست‌محیطی مخربی بوده است که از جمله آنها می‌توان به صید بیش از اندازه، چرای مفرط، فرسایش خاک و کاهش مواد آلی و از دست رفتن حاصلخیزی خاک‌ها، توسعه کوپرها، جنگل‌زدائی، کاهش تنوع و ذخایر ژنتیکی، نمک‌زدائی، سیراب شدن خاک‌ها، افزایش بیماری‌ها، آلودگی آب، هوا و موادغذائی ناشی از مصرف موادشیمیائی، ساده شدن اکوسیستم‌ها، تغییر اقلیم، تخریب لایه ازن و غیره اشاره کرد.

تعریف:

 در ساده ترین تعریف به عنوان «کشاورزی بدون افزودن مواد شیمیایی ، صنعتی» تعریف شده است. کشاورزی ارگانیک در کشورهای گوناگون با نامهای مختلف شناخته می شود که 16 نام برای آن از جمله کشاورزی بیولوژیک ، کشاورزی پایدار و کشاورزی زاینده ذکر شده است. اجرای کشاورزی پایدار علاوه بر آن منجر به سود بخشی اقتصادی و اجتماعی می شود. این در حالی است که الگوهای کشاورزی متداول خسارتهای جبران ناپذیری به منابع زیستی کشور وارد کرده است. یکی از اجزای تشکیل دهنده بسترهای کشاورزی خاک است که به عنوان بستر اصلی کشت کشت گیاهان و رشد آن محسوب می شود.

کشاورزی ارگانیک ،نظام زراعتی است که مبتنی بر مدیریت اکوسیستم زراعتی ،تمرکز بر حاصلخیزی خاک و سلامت گیاه و عدم مصرف مواد شیمیایی مصنوعی است ،که این نظام با شرایط اجتماعی ،اقتصادی منطقه ای و محلی سازگار است . در سطح فراتر از کشاورزی ارگانیک ،کشاورزی بیو دینامیک تعریف می شود که شامل ابعاد روحانی با ساختار ریتم های کیهانی ،نیروی حیاتی ،کیفیت ،تدارکات بیودینامیک ،موجود زنده مزرعه می شود.

مصرف فراوان انواع سموم و کودهای شیمیایی چه از لحاظ تبعات زیست محیطی از قبیل آلودگی آب های زیر زمینی و برهم زدن تعادل زیستی ،روز به روز مورد تردید جدی قرار می گیرد.طرح مسائل جدیدی همچون گیاهان تغییر یافته ژنتیکی نیز به این موارد اضافه شده است .

با توجه به افزایش  مصرف کود و آفت کش هایی که پیامد آنها زوال باروری خاک ، سلامتی و آلودگی هوا، آب و غذا است ،نگرانی های روز افزونی در باره محیط زیست جهانی ایجاد شده و مفهوم کشاورزی ارگانیک اهمیت فزاینده ای در راستای توسعه ی کشاورزی پایدار و بوم سازگار در سرتاسر جهان پیدا کرده است .

کشاورزی ارگانیک برپایه استفاده از نهاده های ارگانیک و طبیعی و درون مزرعه ای چون کود دامی تازه ، کمپوست ، کود سبز ،کنجاله و ضایعات فرآوری مواد غذایی و همچنین کنترل زیستی آفات همراه با کمتری استفاده از مواد معدنی طبیعی برای تقویت نظام زراعی ـ اقتصادی مزرعه و بهبود فعالیت ها ی زیستی خاک استوار است .

اهداف کشاورزی پایدار :

اهداف کشاورزی پایدار ارتباط نزدیکی با تعاریف آن دارند و در واقع جمع بندی این تعاریف می باشند . یک برنامه کشاورزی پایدار موفق در بر گیرنده هفت هدف زیر می باشد:

1)      فراهم آوردن امنیت غذایی همراه با افزایش کمی و کیفی

            آن ضمن در نظر گرفتن نیاز نسلهای بعد

2)      حفاظت از منابع آب،خاک و منابع طبیعی

3)      حفاظت از منابع انرﮊی در داخل و خارج از مزرعه

4)      حفظ و بهبود سود آوری کشاورزان

5)      حفظ نیروی حیات جامعه روستایی

6)      حفظ تنوع زیستی

7)      قابلیت پذیرش از سوی جامعه

تاثیرات کشاورزی ارگانیک

  تاثیرات اجتماعی:

• بهبود شرایط سلامت افراد

• ایجاد اشتغال و فرصتهای تحصیل و آموزش بهتر

• کاهش مهاجرت روستایی

• ذخیره سازی برای مدت طولانی‌تر

  تاثیرات اقتصادی:

• حفظ و امنیت اقتصادی بیشتر درآمد روستایی و اقتصاد قوی‌تر روستایی

• کاهش سرمایه‌گذاری نقدی

• بازدهی بالا و خطرپذیری کمتر

   تاثیرات کشاورزی:

• حفظ و نگهداری بانک گونه‌های کشاورزی

• تعادل و یکنواختی در کیفیت محصولات غذایی

• حاصلخیزی و غنی‌تر کردن خاک در برابر فعالیت‌های میکروبی در خاک و در نهایت مقاومت بیشتر خاک در برابر آفات و بیماری‌ها

• ایجاد خود اتکایی در تولید محصولات کشاورزی

  تاثیرات زیست محیطی:

• کاهش آلودگی در خاک

• حفظ و نگهداری مواد مغذی در خاک و میکرو ارگانیسم‌های خاک

• کنترل بیشتر فساد و فرسودگی در خاک

• رسیدگی و بررسی آلودگی آب و هوا

• دوام و ماندگاری بیشتر در محصولات کشاورزی

منابع:

1. 
   
2. Samulon, A & Perfecto, I. 2007. Organic Agriculture and the Global Food Supply. Renewable Agriculture and Food Systems. June 2007
3. FAO, 2001. Organically Produced Foods. Joint FAO/WHO Food Standards Programme, Codex
4. FAO, 2006d. The Right to Foods in Practice – Implementation at the National Level. Rome.
5. Soil Association. 2006. Organic works. Providing More Jobs through Organic Farming and Local